zondag 27 januari 2013

De geur van papier


Sinds de zomer heb ik een ereader. Ik lees er best veel op, maar net zo lief lees ik nog papieren boeken. Dit zijn nu, na een half jaar ongeveer, mijn bevindingen:
  • je leest geen boek: je leest een verhaal. Dat vind ik nogal een verschil. Er is geen boek, je houdt een apparaat vast en leest het verhaal. Daar zit geen waardeoordeel in, ik besefte alleen dat ik tot ik zelf een ereader had, ‘verhaal’ synoniem achtte voor ‘boek’.
  • en daar hangt mee samen: ik heb het gevoel dat ik een kopie lees. In feite is dat ook zo. Van een papieren boek bestaat een werkelijk exemplaar dat ik het mijne kan noemen. Een ebook is een digitale kopie en heeft alleen al om die reden zelf geen waarde. Het is zoals je een liedje downloadt, het is niet het liedje zelf, maar een kopie, waarvan er eindeloos veel te maken zijn. Dat maakt dat ik een ebook niet echt als mijn bezit ervaar, want er valt niks te bezitten.
  • en daar hangt weer mee samen: een papieren boek wordt in de loop van de jaren steeds persoonlijker, er zijn in de loop van de tijd gebruikssporen te zien, grassprietjes van zomers geleden, vlekken, een oud bioscoopbonnetje als bladwijzer, de geur van een oud boek! Je kunt erin schrijven wanneer je het gekregen hebt en van wie. Je kunt het laten signeren! Ik kan van een boek houden.
  • jammer en lastig vind ik ook dat de meeste verhalen die als ebook uitkomen geen achterflaptekst hebben. Die lees ik graag, ook als ik al halverwege ben of zelfs na afloop.
  • wat ik echt een aderlating vind is dat de opmaak verloren gaat. Elk verhaal krijgt dezelfde opmaak. Je kunt wel zelf een ander lettertype invoeren, maar dat is marginaal. De liefde van de vormgever die je voelt in mooi opgemaakte pagina’s, valt volledig weg en die mis ik echt.
  • de voorkant van het boek krijgt veel minder waarde. Normaal slingert het boek dat je aan het lezen bent door de kamer en zie je tientallen keren het omslag. Je gaat ervan houden (of niet). Maar nu zie je alleen een slap zwartwit aftreksel net voor je de eerste pagina gaat lezen en daarna nooit meer.
  • ik vind het prijsverschil met papieren boeken nog erg klein. Ik geef dan liever iets meer geld uit en koop het papieren boek.
  • je kunt een ebook niet goed cadeau geven. Natuurlijk, daar zijn wel mogelijkheden voor, maar ik vind een mooi boek bij uitstek een prachtig cadeau, en een ebook heeft niet de charme van een mooi vormgeven, lekker zwaar in de hand liggend boek met een mooi papiertje erom.
  • als schrijver heb ik ook bezwaar tegen het ebook. Er circuleren al diverse illegale kopieën van mijn boeken over het net, zelfs van boeken die officieel niet als ebook zijn uitgebracht! Daar is bijzonder weinig aan te doen vooralsnog. Ik baal daarvan. Zeker als op sommige van die aanbiedingssites ‘de scanners en uploaders’ worden bedankt voor hun werk, maar de schrijvers niet!
  • als ik eenmaal in het verhaal zit, maakt het mij geen biet meer uit of het nu papier of e is. Ik weet het zelfs soms niet eens meer.

Pro:
  • een grote meerwaarde van een ebook vind ik de zoekfunctie. Zeker bij wat ingewikkelder verhalen is de vraag ‘hoe zat dat ook alweer’ makkelijker te beantwoorden als je het even terug kunt zoeken. Als ik nu een papieren boek lees, mis ik dat echt.
  • handig vind ik ook dat je zoveel boeken tegelijk bij je kunt dragen. Dat geeft me een geweldig gevoel als ik de trein in stap: la mij maar lekker vertraging oplopen, ik red me wel!
  • heel erg handig vind ik de snelheid: als ik NU beslis dat ik een boek wil lezen, staat het een paar minuten later op mijn ereader.
  • mocht de prijs ooit zakken, dan zal ik veel sneller een boek downloaden om eens even te proberen. Nu doe ik dat niet, want ik ga geen 10 of 15 euro uitgeven voor iets waar ik wellicht niks aan vind.
  • als schrijver zie ik mogelijkheden: ik zou verhalen eenvoudig in eigen beheer kunnen gaan uitgeven. Ook boeken voor kleine doelgroepen, die nu te duur zijn om te drukken, worden weer mogelijk. En je kunt bijvoorbeeld eenvoudig ebooks gratis verspreiden ter promotie, of de eerste drie hoofdstukken. Ik ben niet zo’n visionair, maar er zijn vast nog meer mogelijkheden te bedenken, bijvoorbeeld gepersonaliseerde uitgaven (boeken met de naam van je kind als hoofdpersoon), feuilleton-achtige uitgaves, je boek meteen aanpassen aan de actualiteit.

Het valt me op, nu ik alles zo bij elkaar gezet heb, dat het me vooral om waarde gaat. Een ebook heeft voor mij in alle opzichten minder waarde. Of laat ik het anders zeggen: een papieren boek heeft voor mij in alle opzichten meer waarde. En ik weet zeker dat ik niet de enige ben die er zo over denkt. Ik vind het bijzonder om, nu het ebook er is, te beseffen wat het papieren boek voor waarde heeft.

Heb jij een ereader? Zweer je erbij of vind je het verschrikkelijk?

11 opmerkingen:

  1. Ik heb een e-readerprogramma op mijn tablet en zweer er niet bij, maar heb er ook zeker geen hekel aan. Zoals je zelf zegt, heeft het voors en tegens. Een echt boek heeft voor mij inderdaad meer waarde als entiteit, maar voor het opzuigen van het verhaal maakt het mij niet heel veel uit op welke manier ik het lees.
    Beetje hetzelfde met muziek. Luister veel via bijvoorbeeld Spotify en dan draait het om de muziek, maar voor als entiteit is een cd of LP veel fijner.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik zit voorlopig nog in het anti-kamp. Ik zie er wel de waarde van, zeker voor mensen (bijvoorbeeld mijn zusje) die door slechte ogen vaak moeite hebben met het lezen van kleinere letters en die dat probleem met een e-reader eenvoudig kunnen oplossen. Zelf zou ik echter het persoonlijke van een boek (het gaat er 'gelezen' uitzien, en verder inderdaad wat je al noemt) teveel missen.

    En nog een, voor mij groot, nadeel van een e-reader: die laat je op het strand of bij het zwembad niet zomaar even liggen als je even weg bent om een ijsje te halen of te gaan zwemmen...

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Nee, ik lees bewust 'boeken' (om de redenen die je zelf ook al noemt), geen e-books. Al zou het wel schelen in gewicht van mijn tas die ik elke dag moet meeslepen...

    (*Ja, jouw blog weer gevonden!*)

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Leuk Myrna om je weer te treffen hier! Alles goed met jou en de jongens? Ik heb jouw blog ook al lang niet meer bezocht, ga ik meteen doen!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Of heb je geen blog meer? Je was verhuisd toch? Op http://zomerzotheid.blogspot.nl/ kan ik je niet meer vinden, ik meen dat je verhuisd was maar ik weet niet meer waar naar toe!

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Helemaal waar Lauraa, van dat laten liggen in het zwembad. En van die grotere letters is inderdaad een mooie pro van de ereader.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Heldere blog! Heerlijk om de bevindingen van iemand met een e-reader te lezen die niet meteen het papieren boek afbrandt. Of eigenlijk helemaal niet zelfs. Ik heb zelf geen e-reader en wil het ook niet. Wel lees ik heel soms een (kort) verhaal of boek als e-book, vooral over bloggen of schrijven. Sommige boeken zijn simpelweg niet meer gedrukt te krijgen en als ik even iets wil weten dan is het wel handig dat ik meteen na de aankoop kan beginnen met lezen.

    Maar verder zweer ik bij het gedrukte boek!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Rosalinde: Ik ben nog een heel belangrijk voordeel van de ereader vergeten: je kunt het zoveel beter in bed lezen! :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Vorige week hebben we hier in huis een boekenkast aangeschaft voor de collectie boeken die zich toch weer langzaamaan uit begint te breiden. We kunnen het niet tegen houden! Ik kijk er vaak even naar, pak een boek en blader er doorheen.

    Met de hoeveelheid boeken die ik lees ben ik echter ook ontzettend blij met mijn Kindle! Het scheelt enorm in gewicht als ik ga reizen, bijvoorbeeld.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Ik ben nog heel erg van het papieren boek. Kan zo genieten van dat boek in mijn handen. Ik heb zelfs nog geen e-reader.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Limoentje: ja, voor onderweg is een ereader ideaal. Las er vandaag nog in de trein in!

    Anita: heb je het al wel eens geprobeerd? Ik moet zeggen, dat als het een goed verhaal is, je vergeet waar je het vanaf leest.

    BeantwoordenVerwijderen