zondag 7 oktober 2012

Het bruisgevoel


Hoe schrijf ik een boek?

Men neme...
Een idee. Ik weet niet of het ook bij andere schrijvers zo werkt, maar ik krijg voortdurend ideeën en vrees dat mijn leven te kort is om alles uit te voeren. Er is altijd een idee dat nogal opdringerig is, waar ik het meeste zin van krijg om te gaan schrijven. Dat idee heeft het “bruisgevoel” Er gaat iets bruisen vanbinnen, ik krijg er energie van. Ik ben er dan van overtuigd dat het een briljant idee is, en in mijn gedachten is het boek al bijna af, hoeft het alleen nog maar even geschreven te worden:-)

Dan loop ik een tijd met dat idee rond. Dat kan variëren van een paar weken, tot 15 jaar*
In die tijd noteer ik al wat zinnen of ingevingen.

Als na een bepaalde tijd dat idee alleen maar sterker is geworden en ik tijd heb omdat er bijvoorbeeld een ander boek af is, weet ik dat het het goede moment is, en dan begin ik.
Een plechtig moment (waarvan ik altijd vergeet de datum te noteren zodat ik nooit kan terugzien wanneer ik er nu officieel mee begonnen ben). Ik open een nieuw document en begin.
Ik begin nooit bij het begin. Dat begin is zo belangrijk, dat komt later wel, soms pas als het verhaal al bijna af is.

Dan volgt een van de heerlijkste fases van het schrijven: het leeglopen. Zonder mij te bekommeren om taal of chronologie schrijf ik het hele verhaal achter elkaar op. Waarschijnlijk zou mijn werkwijze wat chaotisch overkomen als je mee zou kijken, omdat ik niet van A naar Z werk maar door elkaar. Ik werk zoals ik teken: ik maak een ruwe schets van het geheel, zet grofweg neer wat waar gebeurt en als de compositie min of meer goed is werk ik de tekening/verhaal verder uit. Zo kan het gebeuren dat ik het einde eerder geschreven heb dan het begin.

Belangrijk in het schrijfproces vind ik afstand. Na het schrijven van de ruwe versie laat ik de boel bezinken. Ik lees, kijk films, werk enorme wasachterstanden weg en denk ondertussen na. Of nee, echt nadenken is het niet. Ik denk dat er iets in mijn onderbewuste gebeurt tijdens zo'n fase, dat het verhaal wikt en weegt en mij af en toe laat weten dat er ergens nog iets niet klopt of dat er nog iets bij of af moet. Vaak word ik ermee wakker, ik droom er zelfs over. Notities-all-over in deze fase.

Dan volgt er een iets moeizamer gedeelte van het schrijfproces. Ik lees mijn verhaal terug, doordat ik het even niet gezien heb kan ik het objectiever beoordelen. Er klopt vaak heel veel niet. Dingen staan niet in een prettige volgorde. Ik verwerk mijn ingevingen en ideeën. Eerlijkheidshalve moet ik toegeven dat dit ook de fase is waarin ik soms moedeloos raak, het verhaal drie keer niks vind en soms overweeg om de boel te deleten. Maar iedere keer komt er dan toch weer dat mooie moment dat ik had toen het verhaal nog alleen maar een idee was: ik geloof er weer in.

Aan het eind van dit traject heb ik wat ik noem de pré- eerste versie. Ik leg het proeflezers onder ogen, verwerk hun suggesties, loop het hele verhaal nog eens heel strikt na op zinsniveau, haal alle spelfouten eruit, zorg voor een goede interpunctie en bladspiegel etcetera. En dan komt het moment dat ik het ga opsturen naar een uitgever.
Dat moment heb ik met mijn huidige verhaal bijna bereikt. En we zijn ongeveer een jaar verder nadat ik dit nieuwe document opende.

Volgende maand begint Nanowrimo weer, en dan ga ik in een maand tijd proberen de eerste 50.000 woorden van de ruwe versie van een ander zeer opdringerig idee te noteren.

* 15 jaar geleden werd ik wakker met een droom in mijn hoofd: ik had een boek geschreven dat een groot succes werd. En ik wist nog precies waar het over ging. Dat idee heeft me nooit losgelaten, heeft nog steeds het bruisgevoel. Ik heb al diverse keren geprobeerd om het uit te werken, maar de tijd is nog niet rijp, vrees ik.



11 opmerkingen:

  1. Interessant om te lezen, Iris. Ik ben benieuwd naar je nieuwe boek. Veel succes!

    Groetjes,
    Anita Bracke

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dank je Anita! Ik hou je op de hoogte.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Leuk om op je blog wat uitgebreider te lezen over datgene wat we gisteren al op Twitter bespraken.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Michel: zo kwam ik ook op het idee voor dit blog:-)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. mooi (bruisgevoel), herkenbaar. Alleen ben jij in staat om te finetunen, te schaven en te vervolmaken... Je weet, daar blijf ik hangen ;)
    Veel plezier met je nieuwe bruisgevoel...

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ja, ik las het gisteren Jelte! Ik daag je uit om het toch eens te proberen. Met een flinke tijd ertussen. Je zult jezelf nog eens verrassen!

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Wat grappig. Ik pak het precies op dezelfde manier aan met het manuscript waar ik nu aan werk. De eerste fase is af en ik ben bang dat ik ook ontzettend teleurgesteld zal zijn als ik het nu teruglees met het idee dat het af zou zijn. Eerst films kijken en veel boeken lezen om afstand te krijgen en dan weer aan de slag. Dat werkt! Leuk om te lezen dat het bij jou ook zo gaat.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ik herken dit helemaal. Jammer alleen dat ik niet meer uren in een dag kan stoppen.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Leuk Aritha, dat je het herkent! Ik zou ook wel een blik uren willen kopen:-)

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Grappig, ik werk zo wel met de nano, maar met andere boeken juist niet. Ik denk maanden na over een boek, schrijf en herschrijf tijdens het schrijven. De eerste complete versie is tijdens het schrijven al vele malen herschreven en kan daarna meestal meteen naar de uitgever. Alleen met de nano spui ik alles en zie ik wel wat er gebeurt. Dat levert mooie scenes op, maar zelden een mooi boek.

    BeantwoordenVerwijderen